حضرت سلیمان ﵇

سلیمان ﵇ از بابت حکمت خود بسیار شهرت بدست می آورد

خداوند ﷻ به سلیمان ﵇ بسیار زیاد حکمت و بصیرت داد و دانایی اش را آنقدر گسترش داد، همچو ریگ ساحل بحر. حکمت سلیمان ﵇ از حکیمان مشرق و از دانمشندان مصر هم زیاد بود. مانند وی ﵇ حکیم و دانشمند دیگری نبود و به همین خاطر نامش در اقوام چهار اطراف میدرخشید. سه هزار سخن پند آمیز و یک هزار و پنج نظم داشت. در مورد بته های گوناگون معلومات داشت، از درختان بزرگ سدر لبنان، تا بته های کوچک که در درزهای دیوار میرویند. همینگونه در مورد حیوانات، پرنده گان، خزنده گان و ماهیان بسیار دانایی و علم داشت.

پادشاهان دنیا که آوازۀ حکمت سلیمان ﵇ را میشنیدند، پس سفیران شان را نزدش میفرستادند، تا سخنان حکیمانۀ وی ﵇ را بشنوند.

بعضی سخنانی حکیمانهٔ حضرت سلیمان ﵇

اگر خواهی تاج بر سر تو باشد
     و گلهای زیبا در گردن تو باشد

پس بشنو ای فرزندم! نصیحتهای پدر را
     هرگز فراموش مکن درسهای مادر را

در ایام جوانی خالق خود را یاد کن.
     به روزهای سخت پیری نگذار که سپس خواهی گفت: در این کهن سالی هیچ خوشی نیست.

هر انسان خواهد رفت به خانهٔ ابدی
     ماتمگر در کوچه خواهد کرد گریه و زاری

بدن به خاک رود چون از آن ساخته شده است
     روح میپرد بسوی خداوند ﷻ چون او عطا کرده است

ای فرزندم! گر گوش کنی گفته هایم
     و در قلب محفوظ کنی تمام فرمانهایم

گر گوش کنی سخنان حکیمانه
     و قلب خود مایل کنی بسوی دانش

گر خواهان هوشیاری شوی
     و دانش را طلبگار شوی

گر به مثل زر دنبال آن تلاش کنی
     هم به مانند خزانهٔ پنهان آن را جستجو کنی

پس آن وقت خواهی شناخت خدا را
     و درک کنی در قلب ترس از ﷲ ﷻ را

چون خداوند ﷻ بخشندهٔ حکمت است
     و علم و دانش از جانب اوست

عمر دراز، ثروت و عزت نصیبش میشود
     آنکه خاکساری و ترس از خدا ﷻ را اختیار کند

مکن صفت خودت را به زبان
     بگذار که کنند صفتت را دیگران

کبر و غرور مکن که شرمسار میشوی
     با تواضع و خاکساری مثل حکیمان میشوی

سرانجام کبر تباهی و بربادی است
     سرانجام تواضع سربلندی و با عزتی است

غرور انسان را صاحب ذلت کند
     خاکساری انسان را صاحب عزت کند

تو مبال اینقدر به فردایت
     ندانی چه واقع شود برایت

دل انسان خواهان انجام بسیار چیزهاست
     اما آنچه انجام میشود که خواست خدا ﷻ است

آنکه زود به حرف بد بجنگد جاهل بود
     آنکه از حرف بد بگذرد عاقل بود

با تند خویان رفیقی مکن
     و با اشخاص خشمگین نشست مکن

تند مزاج مدام جنگ و جدل میکند
     صبور جنگ را به صلح بدل میکند

چوب که نباشد آتش شود خاموش
     سخن چین که نباشد نزاع شود خاموش

همانا که قوغ زغال و آتش هیزم میخواهد
     هر جنجال مرد جنجالی میخواهد

آنکه بدی کسی را میبخشد و عیبش را میپوشاند به دوستی زمینه سازی میکند
     آنکه بار بار اشتباه را یاد کند، دوست را از خود دور میکند

با حکیمان بنشینی حکیم شوی
     با جاهلان بنشینی زیان کنی

شرابی دنبال حق میخندد و سر و صدا میکند
     آنکه در جال شراب افتد هوشیار نیست

اگر دیدی کار بد مسخره کننده را خاموش باش، چو او نداند و با تو کینه میکند
     و گر گفتی به هوشیار کار بدش، ز تو ممنون شده با تو مهر میکند

اگر چیزی به هوشیاران بیاموزید، دیگر هم هوشیار خواهند شد
     اگر به اشخاص نیک بیاموزید، علم آنها بیشتر خواهد شد

چنین دوستانی هستند که ترا به تباهی میبرند
     ولی دوستانی هم هستند که دوستی شان از برادری بیشتر است

دوست همیش محبت میورزد
     و برادر برای روز بد به دنیا آمده است

مده از دست دوست خود و دوست پدر
     در وقت مصیبت نرو به خانهٔ برادر
          همسایهٔ نزدیکت از برادر دور بهتر است

از اینکه پنهان کنی محبت خود را در مقابل دیگران
     بهتر است که واضح گویی اشتباهات شان را برای شان

از گرفتن بوسه های زیاد دشمن
     زخم گرفتن معتبر بود از سوی دوست

چنان شرین بود جواب صادقانه
     گویا که گیرند بوسهٔ مخلصانه

کسیکه یک زن دریافت، گویا یک نعمت خوب دریافت
     چنان است مثلیکه لطف خدا را دریافت

جذابیت فریبنده و صورت خوب از بین رونده است
     اما زنی که ترس از خدا ﷻ دارد، او ستوده خواهد شد

زن باشرف تاج سر شوهر است
     زن بی حیا مانند چنان بیماری است، که استخوانهای شوهر را پوسیده میکند

زنده گی در خاک و صحرا بهتر است
     نه با زن شلیته و تند خو

کی تواند زن نیک و شریف پیدا کند؟
     ارزش او از یاقوت قیمتی هم بیشتر است

ثروت و جایداد داد اِرثی است
     زن عاقل در نصیبت داد الهی است

ای فرزندم، مکن فراموش نصیحتهای مرا
     بکن نقش بر دلت همه رهنمایی های مرا

سپس عمر دراز مییابی
     و زنده گی سالم مییابی

وفاداری و ایمانداری را از خود جدا مکن
     به آن خود را آراسته کن
          آنرا در دل خود نقش بکن

سپس خدا ﷻ و بنده از تو راضی میشود
     در چشم شان جای عزت تو جاری میشود

از ته قلب بر خدا ﷻ توکل بکن
     بر عقل و دانش خود تکیه مکن

در هر کار خدا ﷻ را یاد کن
     پس خدا ﷻ راهت را درست میکند

بر عقل خود هرگز مغرور مباش
     از خدا ﷻ بترس و از کار بد دور باش

آنگاه بدن تو شفا مییابد
     استخوانهای تو نیز قوت مییابد

از مال خود به ﷲ ﷻ هدیه بده
     حصهٔ نخست حاصلات خود را در راه ﷲ ﷻ مصرف کن

سپس گدامهایت از غله جات پُر میشود
     خُمهایت از آب انگور لبریز میشود

ای فرزندم! گر خداوند ﷻ خواست ترا اصلاح کند این را رد مکن
     گر در تو عیبی را نشان داد این را بد مدان

چون خداوند ﷻ کسی را که دوست دارد اصلاح کند
     مثل پدری که اولاد ناز خود را اصلاح کند

گر خانه ای را خدا ﷻ بنا نکند، زحمت کارکنان عبث میشود
     گر حفاظت شهری را خدا ﷻ نکند، زحمت پهره داران بی حاصل است

در حکومت صادقان رعیت خوشحالی میکنند
     در حکومت فاسقان رعیت آه پریشانی میکنند

صادقان در فکر حقوق مساکین هستند
     ولی فاسقان در قصهٔ شان نیستند

گر پادشاه انصاف در حق مسکینان کند
     پادشاهی خود را جاویدان کند

گر کنی در حق مسکینان ظلم
     شان خالق خود را اهانت کرده ای

گر کنی با آنها لطف و کرم
     شان خالق خود را حرمت کرده ای

فاسقان که حاکمیت به دست آرند فسادها زیاد میشوند
     ولی در آخر صادقان شکست ایشان را با چشم میبینند

در اصل مفاد فاسدان بی ارزش است
     کسیکه تخم نیکی میپاشد، حاصلش حقیقی است

خانهٔ بدکار برباد میشود
     خیمهٔ راستکار آباد میشود

آنکه ترسی از ﷲ ﷻ دارد، اطمینان بر تکیه گاه دارد
     در پناه خود اولاد او را ﷲ ﷻ دارد

ترس از ﷲ ﷻ است چشمهٔ حیات
     مردم را از چنگ مرگ میدهد نجات

راستکاری یک قوم مایهٔ سرفرازی آنهاست
     گنهکاری یک قوم مایهٔ رسوایی آنهاست

از برکت راستکاران شهر آباد میشود
     با مشوره های فاسدان شهر برباد میشود

عاقل در خشم خود صابر میباشد
     سرفرازی در عفو کردن اشتباهات میباشد

عسل خوردن خوب است اما نه زیاد خوردن
     خوب نیست آنکه تلاش کند در عزت بالا بردن

انتهای غرور شکست است
     انتهای تکبر ذلت است

غرور کشمکش به میان میاورد
     پس دانا اند کسانیکه نصیحت میشنوند

اگر بی مشوره انجام دهی هر کار ناکام میشود
     و گر با مشورهٔ زیاد انجام دهی هر کار کامیاب میشود

قوی میباشد صاحب حکمت
     شخص دانا زیاد میکند قدرت

برای جنگ رهنمایی های خوب نیاز است
     بخاطر پیروزی رأی مشاورین زیاد نیاز است

انسان اسپ را به جنگ آماده میکند
     ولی پیروزی از جانب ﷲ ﷻ است

مدام در فرار اند فاسقان حتی کسی نباشد دنبال شان
     ولی صادقان همچو شیر ترسی ندارند در خیال شان