حضرت سلیمان ﵇

ملکهٔ سبا به سخنانی حکیمانهٔ حضرت سلیمان ﵇ حیران میماند

زمانیکه ملکۀ سبا این سخنان حکیمانۀ سلیمان ﵇ را شنید، بسیار حیران شد. سپس که قصر، خوراکهای صفرۀ شاهی، تنظیم خدمتگاران و لباسهای شاندار آنها، ساقیان دربار و قربانی های که در بیت المقدس تقدیم میشد را دید، پس برایش بسیار حیرت زده شد. به سلیمان ﵇ گفت: زمانیکه من در ملک خود آوازۀ دست آوردها و حکمت شما را شنیدم، بر آن باورم نمیشد. اما حال که آمده ام، برایم معلوم شد که همۀ این چیزها حقیقت بود، زیرا به چشمان خود دیدم. حتی نصف این همه را برایم نگفته بودند. افراد شما چقدر خوشبخت هستند! به نوکران شما چقدر جای افتخار است، که هر روز در حضور تان ایستاد هستند و سخنان حکیمانۀ تان را میشنوند. حمد باد بر رب تان ﷲ ﷻ، که تخت و تاج بنی اسرائیل را برای تان عنایت کرده است. اینکه خداوند ﷻ همراه بنی اسرائیل محبت بی پایان دارد، پس به همین خاطر شما را پادشاه مقرر کرده است که با عدل و انصاف بالای شان حکومت کنید.

سپس ملکۀ سبا به سلیمان ﵇ چهار هزار کیلو طلا، سنگهای بسیار قیمتی و عطریات فراوان را هدیه داد. این عطریات آنقدر زیاد بود، که بعداً به این اندازه به اسرائیل آورده نشده است. سلیمان ﵇ نیز از روی کرم شاهانۀ خود به وی تحایف زیاد داد و علاوه بر آن هر چیزیکه وی ازش خواست، برایش داد. بعد از آن ملکه با خدمتگارانش به ملک خود برگشت.

خلاصه اینکه پادشاه سلیمان ﵇ از نگاه حکمت و ثروت از تمام پادشاهان دنیا مقدم تر بود. از گوشه – گوشۀ زمین مردم نزد سلیمان ﵇ می آمدند، تا همراهش ببینند و از حکمتی که خداوند ﷻ برایش داده بود، مستفید شوند. هر سال این مردم به گونۀ تحفه برایش وسایل طلا و نقره، چپنها، سلاحها، عطریات، اسپها و قاطرها میدادند.

پند و نصیحتهای حضرت سلیمان ﵇

تعلیمات مرا ز نقره والاتر پندار
     دانش را ز زر والاتر پندار

چون ارزش حکمت از یاقوت والاتر است
     تمام لذتها و مزه ها به حکمت نمیرسد

آغاز حکمت، ترس از خدا ﷻ است
     آغاز دانش، شناخت ذات پاک است.

طرز گفتار

سخن مناسب در وقت مناسب چنان زیبا است
     گویا که سیب طلایی در ظرف نقره ای زیبا است

کسیکه قلب پاک و زبان شیرین داشته باشد
     او در دربار شاهان جا دریافت میکند

هر کس که زبان خود در اختیار کند
     جان خود را همراهش در اختیار کند

هر کس که بی فکر سخن میگوید
     جان خود را به بلا گرفتار کند

حرفهای زیاد انسان را به گناه میبرد
     هوشیار بود آن که زبان خود مهار کند

آدم صادق قبل از جواب دادن فکر میکند
     از دهن آدم فاسق حرف شرارت بی حساب میبرآید

مکن خود را با احمق در جر و بحث داخل
     گر نه تو نیز خواهی شد در جمع احمقان شامل

کسیکه قبل از شنیدن حرف جواب میدهد
     این کار او ثبوت حماقت و سبب سرافگنده گی اش میشود

کسیکه زود و بی فکر پاسخ دهد
     حال او از جاهل نیز بدتر بود

کسیکه در قهر صبور و با حوصله است هوشیار است
     شخص بی صبر همچو احمق خوار است

جواب نرم قهر را کاهش میدهد
     جواب سخت قهر را افزایش میدهد

غریب و ثروتمند

دارایی ثروتمند او را از خطر نگهمیدارد
     اما به شخص فقیر هیچ خطری مواجه نیست

دارایی کمی که با آن ترس خدا ﷻ است
     بهتر از دارایی زیادی است که با تشویشهاست

کسیکه دوستت دارد با او سبزی خوردن بهتر است
     نسبت آنکه با کسی گوشت بخوری و ازت نفرت کند

از اینکه انسان دارا و فریبکار باشد
     بهتر است که غریب و راستکار باشد

دارایی اینکه از راه نادرست به دست آمده باشد، به زودی از دست میرود
     اما دارایی اینکه با کار و زحمت به دست آمده باشد، به تدریج زیاد میشود

شخصی که در کار خود ماهر بود
     او خادم مردم عام نه بلکه از پادشاه بود

تنبل بهانه کرده میگوید:
     بیرون شیر است، اگر برآیم مرا میخورد

تنبل فقط به خواستن چیزی نیارد به دست
     زحمت کش بیارد آنچه در دلش است

آنکس که در کار تنبلی میکند
     چنان است مثل برادر تخریبکار

اگر تنبل باشی فقیر خواهی بود
     اگر فعال شوی امیر خواهی بود

هر کس زحمت کشید مفاد میبرد
     آن که فقط حرف میزند مسکین میماند

خداوند ﷻ راستکاران را گرسنه نمیماند
     و شخص خرابکار را به هدف رسیدن نمیماند

کمک با مساکین چنان است مثلیکه به خداوند ﷻ قرض میدهی
     بدون شک که خداوند ﷻ اجر آن قرضت را میدهد

آنکس که نشنود فریاد فقیران را
     روز بد او کسی نشنود فریادش را

نرسد به کمکت دارایی ات روز غضب الهی
     میتوانی با صداقت از مرگ نجات بیابی

برخورد با دیگران

گر در توان داری کمک کنی محتاج را
     کمک خود هیچ از او دریغ مکن

گر پول در جیب داری
     به طلبگار نگو که فردا بیا

نظر کم به فقیران گناه است
     خوشبخت آنهایی اند که بالای شان رحم کنند

مرد سخی دارا خواهد شد
     به آب دهنده آب داده خواهد شد

نرو به خانهٔ کسی هر روز
     تا نشود از تو بیزار و کینه دوز

آن سنگ را به نفع خود بیجا نکنید
     که پدران و اجداد تان بخاطر سرحدات زمین گذاشته اند

کسیکه با دیگران به لهجهٔ بد حرف زند نادان است
     دانا آنست که زبان خود را در اختیار دارد

وقتی حل میکردی مشکل را با شخص دوم
     نینداز در میان راز شخص سوم

با این کار تو میکنی خود را رسوا
     این بدنامی را میگردانی با خود هرگاه

آیا میشود کس آتش در دامن بگیرد
     و دامنش بر آن در نگیرد؟

یا بر قوغ داغ قدم زند
     و پاهایش بر آن آبله نشود؟

چنان است شخصی که با زن کسی زنا کند
     او بی جزا نمیماند

برخورد با دشمنان

اگر دشمنت گرسنه است برایش نان بده
     اگر دشمنت تشنه است برایش آب بده

این عمل تو دهد به وجدانش زجر
     ﷲ ﷻ میدهد برای تو اجر

مکَن چاه سر راه دیگران
     تا نیفتی تو خود در آن

کسیکه لول میدهد سنگ کلان
     دوباره آید به سمت خودش آن

در مقابل بد ارادهٔ عمل بد مکن
     به خداوند ﷻ بسپار تا همراهت انصاف کند

وقتی دیدی دشمنت در مشکل است خوشنود مشو
     به شکست او شاد مشو

نی که خدا ﷻ ببیند و از تو ناراض شود
     و از او غضب خود را دور کند

از بابت بدکاران قهر مکن
     به خوشی آنها بخل مکن

چون ندارند فاسقان آینده
     است چراغ شان از بین رونده

گنهکاران را که در خوشی دیدی حسود مباش
     بلکه همیش در قلب ترس ز خدا ﷻ داشته باش

آرامش قلب به بدن سلامتی میدهد
     اما حسادت استخوان انسان را پوده میکند

راه رضایت خداوند ﷻ

بدون عقل تنها به احساسات عمل کردن درست نیست
     چون کسیکه به عجله تصمیم میگیرد اشتباه میکند

چنین راه های است که درست به نظر میرسند
     اما در اخیر انسان را به دهن مرگ میبرند

از ته قلب بر خدا ﷻ توکل بکن
     بر عقل و دانش خود تکیه مکن

در هر کار خدا ﷻ را یاد کن
     پس خدا ﷻ راهت را درست میکند

گر میخواهی رب گناهانت را ببخشد وفاداری و محبت کن
     از خداوند ﷻ بترس چون با این کار خود را از گناه دور میکنی

آنکه کند گناه خود را پنهان
     نمیشود پیروز در هیچ میدان
          آنکه بر گناه اعتراف کند و دست بردار شود
               رحم میشود بر سر آن

از زبان دروغگو ﷲ ﷻ نفرت میکند
     از شخص راستگو ﷲ ﷻ رضایت میکند

از بدی ها دور نگهدار قلب و ذهن
     مایهٔ زنده گانیست قلب و ذهن

نیار حرفهای بد بر دهن
     حرفهای دروغین بر زبان راه مده

هر کار انسان را خداوند ﷻ میبیند
     هر قدم انسان را خداوند ﷻ میداند

کسیکه دیگران را مسخره کند خدا ﷻ او را مسخره میکند
     کسیکه فروتن باشد خدا ﷻ لطف خود را بر او عنایت میکند

خداوند ﷻ دعای بدکاران را نمیشنود
     خداوند ﷻ دعای نیکان را میپزیرد